இலங்கை நாடாளுமன்ற வரலாற்றில் முதன்முறையாக ஜனாதிபதி தேர்தல் எதிர்வரும் 20ஆம் திகதி நாடாளுமன்ற வளாகத்தில் நடைபெறவுள்ளது.
1981 ஆம் ஆண்டின் 2 ஆம் எண் ஜனாதிபதியை தேர்ந்தெடுப்பதற்கான சிறப்பு ஏற்பாடுகள் சட்டத்தின் கீழ் பாராளுமன்ற வளாகத்தில் ஜனாதிபதி தேர்தலில் தேர்தல் ஆணையத்திற்கு ஒதுக்கப்பட்ட பங்கை பாராளுமன்றத்தின் பொது செயலாளர் செய்ய வேண்டும்.
எதிர்வரும் 20ஆம் திகதி பாராளுமன்றத்தில் நடைபெறும் தேர்தலின் போது ஒவ்வொரு வேட்பாளருக்கும் எம்.பி.க்கள் தமது விருப்பங்களை தெரிவிக்க சந்தர்ப்பம் வழங்கப்படும் என 1981 ஆம் ஆண்டு 2 ஆம் இலக்க ஜனாதிபதி தேர்தல் (சிறப்பு ஏற்பாடுகள்) சட்டத்தில் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது.
அரசியலமைப்பின் 38 வது பிரிவின் துணைப்பிரிவு (1) இன் படி ஜனாதிபதியின் அலுவலகம் காலியாகிவிட்டால், அதன் உறுப்பினர்களில் இருந்து பாராளுமன்றத்தால் ஜனாதிபதி பதவிக்கு தேர்ந்தெடுக்கப்படுவதற்கு தகுதியுடைய எந்தவொரு நபரும் அந்த பதவியை வகிக்க முடியும். அரசியலமைப்பின் 40 வது பிரிவின்படி குறிப்பிடப்பட்டுள்ள வெற்றிடமான ஜனாதிபதியின் எஞ்சிய பதவிக் காலத்திற்கு மாத்திரமே பாராளுமன்ற உறுப்பினர் ஒருவர் ஜனாதிபதியாக தெரிவு செய்யப்பட வேண்டும்.
இந்தத் தேர்தல் 1981 ஆம் ஆண்டின் 2 ஆம் எண் ஜனாதிபதித் தேர்தல் (சிறப்பு விதிகள்) சட்டத்தின் விதிகளின்படி நடைபெறுகிறது.
குறிப்பாக, இந்த செயல்முறை நாடாளுமன்றத்தின் பொதுச் செயலாளரால் வழிநடத்தப்படுகிறது மற்றும் சபாநாயகருக்கும் இந்த வாக்கெடுப்பில் வாக்களிப்பு உள்ளது. மேலும், இந்த நடவடிக்கைக்காக நாடாளுமன்றம் 3 நாட்கள் கூடும்.
எனவே, சட்டத்தின் விதிகளின் கீழ், இந்த தேர்தலை நடத்துவதற்கு பின்வரும் நடவடிக்கைகள் எடுக்கப்படும்.
- ஜனாதிபதிப் பதவி வெற்றிடமாகும் திகதிக்குப் பிறகு விரைவில் தேர்தல் நடத்தப்பட வேண்டும். அந்த திகதியிலிருந்து ஒரு மாதத்திற்கு மேற்படாமல் இருக்க வேண்டும்.
- இதன்படி, மூன்று நாட்களுக்குள் நாடாளுமன்றத்தை கூட்டி, நாடாளுமன்ற கூட்டத்திற்கான திகதி மற்றும் நேரம் குறித்து நாடாளுமன்றத்தின் பொதுச் செயலாளரால் நாடாளுமன்ற உறுப்பினர்களுக்கு அறிவிக்கப்பட வேண்டும்.
- பாராளுமன்றம் கூடும் போது, ஜனாதிபதியின் பதவியில் வெற்றிடம் இருப்பதாக பாராளுமன்றத்தின் செயலாளர் நாயகம் பாராளுமன்றத்திற்கு தெரிவிப்பார், அதன்படி, பாராளுமன்றத்தின் செயலாளர் நாயகம் பதவிக்கான வேட்புமனுக்களை ஏற்கும் திகதி மற்றும் நேரத்தை நிர்ணயிப்பார். அந்தக் கூட்டத்தின் திகதியிலிருந்து 48 மணி நேரத்திற்கு முன்னும் 7 நாட்களுக்குப் பின்னரும் அல்லாத ஒரு திகதியில் தெரிவு செய்ய வேண்டும்.
- வேட்புமனுக்களை பெறுவதற்காக நியமிக்கப்பட்ட நாளில் பாராளுமன்றம் கூடும். பாராளுமன்ற பொதுச்செயலாளர் தேர்தல் அதிகாரியாக செயல்படுவார். அதன்படி, அன்றையதினம் ஜனாதிபதி பதவிக்கு தெரிவு செய்யப்படவுள்ள பாராளுமன்ற உறுப்பினர் ஒருவரின் பெயரை முன்மொழிய விரும்பும் ஒவ்வொரு உறுப்பினரும், அவர் முன்மொழிந்தால் ஜனாதிபதி பதவியில் பணியாற்ற விரும்புவதாக எழுத்துமூல உடன்படிக்கையை முன்னர் பெற்றிருக்க வேண்டும். அதேபோன்று, வேட்புமனு தாக்கல் செய்ய முன்மொழியப்பட்ட பாராளுமன்ற உறுப்பினர் அன்றைய தினம் பாராளுமன்றத்தில் முன்னிலையாக வேண்டும்.
- இந்நிலையில், ஜனாதிபதி பதவிக்கு ஒரு பாராளுமன்ற உறுப்பினர் மட்டுமே முன்மொழியப்பட்டு உறுதி செய்யப்பட்டால், அந்த பாராளுமன்ற உறுப்பினர்., ஜனாதிபதி பதவிக்கு தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டதாக, பாராளுன்ற பொதுச் செயலாளர் அறிவிக்க வேண்டும். ஒன்றுக்கு மேற்பட்ட உறுப்பினர்கள் அவ்வாறு முன்மொழியப்பட்டு உறுதிப்படுத்தப்பட்டால், பாராளுமன்றம் ஒரு வாக்கெடுப்புக்கான திகதி மற்றும் நேரத்தை நிர்ணயிக்கும். அந்தத் திகதி வேட்பு மனுக்கள் பெறப்பட்ட நாளிலிருந்து 48 மணிநேரத்திற்குப் பிறகு இருக்கக்கூடாது.
- வாக்குப்பதிவுக்கு நிர்ணயிக்கப்பட்ட நாளில், நாடாளுமன்ற பொதுச் செயலாளர் தேர்தல் நடத்தும் அலுவலராகச் செயல்பட்டு, வாக்குப்பதிவு தொடங்கும் முன், அவர் உறுப்பினர்களுக்கு வெற்று வாக்குப் பெட்டி அல்லது காலி வாக்குப் பெட்டிகளைக் காட்டி சீல் வைக்க வேண்டும். இதனால், வாக்குப்பதிவு தொடங்கும் போது, தேர்தல் நடத்தும் அலுவலராக செயல்படும் பொதுச்செயலாளர், சபாநாயகர் உட்பட ஒவ்வொரு உறுப்பினரின் பெயரையும் கூறி ஒவ்வொரு உறுப்பினரும் தேர்தல் அதிகாரியின் மேசைக்குச் சென்று, வாக்குச் சீட்டைப் பெற்று வாக்கைக் குறிக்க வேண்டும். பிறகு அதை வாக்குப் பெட்டியில் போட வேண்டும்.
- அதேபோல், ஒரு உறுப்பினர் கவனக்குறைவாக வாக்குச் சீட்டைக் கெடுத்துவிட்டால், அதைத் தேர்தல் நடத்தும் அலுவலரிடம் திருப்பிக் கொடுக்கலாம், இதில் தேர்தல் அதிகாரி திருப்தி அடைந்தால், மற்றொரு வாக்குச் சீட்டை அவரிடம் கொடுக்க வேண்டும். மேலும், பழுதடைந்த வாக்குச் சீட்டை தேர்தல் அதிகாரி உடனடியாக ரத்து செய்ய வேண்டும். பெயர் அழைக்கப்படும்போது, வாக்களிக்காத உறுப்பினரின் பெயர் வாக்கெடுப்பு முடிவதற்குள் இரண்டாவது முறையாக அழைக்கப்படும், மேலும் அந்த உறுப்பினர் வாக்களிக்கவில்லை என்றால் அவர் வாக்களிக்காமல் விலகியவராக கருதப்படுவார்.
- இதனால், ஒரு பாராளுமன்ற உறுப்பினர், ஒரு வாக்கு மட்டுமே பெறத் தகுதியுடையவர் என்றும், வேட்பாளரின் பெயருக்கு எதிரே உள்ள பெட்டியில், “1′ என்ற எண்ணை போட்டு, ஓட்டுக் குறிக்க வேண்டும். பல வேட்பாளர்கள் முன்மொழியப்படும்போது விருப்பங்களைக் குறிக்கும் வாய்ப்பும் உள்ளது. விண்ணப்பித்தவர்களின் எண்ணிக்கைக்கு ஏற்ப, மற்ற வேட்பாளர்களின் பெயர்களுக்கு முன்னால் உள்ள பெட்டிகளில் 2, 3 போன்ற வரிசையில் விருப்பத்தேர்வுகளை விண்ணப்பிக்கலாம்.
- வாக்குப்பதிவுக்குப் பிறகு வாக்கு எண்ணிக்கை நடைபெறும். ஒரு வேட்பாளர் வாக்கு எண்ணும் நிலையத்திற்கு வர விரும்பினால், அவருக்கு அதற்கான வாய்ப்பு உள்ளது அல்லது அவரை பிரதிநிதித்துவப்படுத்த மற்றொரு பாராளுன்ற உறுப்பினரை நியமிக்கலாம்.
- ஒரு வேட்பாளர் பதிவான செல்லுபடியாகும் வாக்குகளில் மூன்றில் ஒரு பங்கிற்கு மேல் பெற்றால், தேர்தல் நடத்தும் அதிகாரி, அதாவது நாடாளுமன்றத்தின் பொதுச் செயலாளர், வேட்பாளர் நாட்டின் தலைவர் பதவிக்கு தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டதை உடனடியாக அறிவிக்க வேண்டும்.
- மேலும், எந்த வேட்பாளரும் அளிக்கப்பட்ட செல்லுபடியாகும் வாக்குகளில் ஒன்று அல்லது இரண்டுக்கு மேல் பெறாத சந்தர்ப்பங்களில், பதிவு செய்யப்பட்ட இரண்டாவது, மூன்றாவது போன்ற விருப்பத்தேர்வுகள் சரிபார்க்கப்படும். இங்கு குறைந்த வாக்குகள் பெற்ற வேட்பாளர்கள் நீக்கப்பட்டு அவர்களுக்கு வழங்கப்பட்ட இரண்டாவது வாக்குகள் எண்ணப்படும்.
- எந்தவொரு வேட்பாளரும் செல்லுபடியாகும் வாக்குகளில் மூன்றில் ஒரு பங்கிற்கு மேல் பெறவில்லை என்றால், அந்த எண்ணிக்கையில் அதிக வாக்குகளைப் பெற்ற வேட்பாளர் ஜனாதிபதி பதவிக்கு தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டதாக தேர்தல் அதிகாரி அறிவிக்க வேண்டும்.
- அதேபோல், இரண்டு அல்லது அதற்கு மேற்பட்ட வேட்பாளர்கள் சம எண்ணிக்கையிலான வாக்குகளைப் பெற்றால், அவர்களுக்கிடையில் குலுக்கல் இடம்பெற்று வெற்றி பெறுபவர் ஜனாதிபதியாக அறிவிக்கப்படுவார்.